Sesja 1: Podstawy sztucznej inteligencji
Kluczowe koncepcje
🎯 Cele sesji
- Zrozumienie podstawowych pojęć AI, ML, Deep Learning i ich różnic
- Poznanie historii i ewolucji sztucznej inteligencji
- Rozróżnienie rodzajów uczenia maszynowego
- Praktyczne zastosowania w organizacjach
📚 Definicje podstawowe
Sztuczna Inteligencja (AI)
Definicja: Technologia umożliwiająca maszynom wykonywanie zadań wymagających ludzkiej inteligencji
Przykłady z życia codziennego:
- Netflix rekomenduje filmy na podstawie Twoich preferencji
- Gmail automatycznie filtruje spam
- Google Maps planuje najlepszą trasę
- Siri/Alexa rozumie polecenia głosowe
Machine Learning (ML)
Definicja: Poddziedzina AI, gdzie maszyny uczą się z danych bez bezpośredniego programowania
Analogia: Jak dziecko uczy się rozpoznawać psy - po zobaczeniu wielu przykładów wie, że to pies, nawet jeśli nigdy wcześniej nie widziało tej konkretnej rasy.
Deep Learning
Definicja: Zaawansowana forma ML wykorzystująca sieci neuronowe inspirowane mózgiem
Praktyczny przykład: Rozpoznawanie twarzy na zdjęciach - system "widzi" oczy, nos, usta i łączy to w całość.
🔍 Rodzaje uczenia maszynowego
1. Uczenie nadzorowane (Supervised Learning)
Jak działa: Pokazujemy systemowi przykłady z prawidłowymi odpowiedziami
Przykład w edukacji:
- Trenujemy system na 1000 esejów ocenionych przez nauczycieli
- System uczy się rozpoznawać cechy esejów na ocenę 5, 4, 3 itd.
- Potem może sugerować oceny dla nowych esejów
2. Uczenie nienadzorowane (Unsupervised Learning)
Jak działa: System szuka wzorców w danych bez gotowych odpowiedzi
Przykład w edukacji:
- Analiza stylów uczenia się uczniów w klasie
- System może zgrupować uczniów: wizualnych, słuchowych, kinestetycznych
- Nauczyciel dostaje sugestie jak dostosować materiały do każdej grupy
3. Uczenie wzmacniające (Reinforcement Learning)
Jak działa: System uczy się przez próby i błędy, otrzymując nagrody za dobre działania
Przykład w edukacji:
- Gra edukacyjna dostosowująca poziom trudności
- Jeśli uczeń dobrze radzi sobie z zadaniami - dostaje trudniejsze
- Jeśli ma problemy - system daje łatwiejsze zadania i więcej wskazówek
💡 Praktyczne zastosowania w edukacji
Personalizacja nauczania
Co to oznacza: Dostosowanie materiałów, tempa i metod do indywidualnych potrzeb ucznia
Przykłady:
- System sugeruje dodatkowe ćwiczenia z matematyki dla ucznia mającego problemy z ułamkami
- Platforma poleca artykuły na odpowiednim poziomie językowym
- AI dostosowuje tempo prezentacji do szybkości czytania ucznia
Automatyczna ocena
Co to oznacza: System wspiera nauczyciela w ocenianiu prac uczniów
Przykłady:
- Sprawdzanie testów wielokrotnego wyboru (oczywiste)
- Wstępna ocena esejów pod kątem gramatyki i struktury
- Analiza prezentacji ustnych pod kątem fluencji i słownictwa
- Uwaga: Ostateczna decyzja zawsze należy do nauczyciela!
Asystenci wirtualni
Co to oznacza: Chatboty i systemy odpowiadające na pytania uczniów
Przykłady:
- Bot odpowiadający na podstawowe pytania o materiał z lekcji
- System przypominający o zadaniach domowych
- Wirtualny tutor pomagający w rozwiązywaniu problemów matematycznych
- Asystent językowy do nauki wymowy
Analiza postępów
Co to oznacza: Śledzenie i wizualizacja rozwoju umiejętności uczniów
Przykłady:
- Wykresy pokazujące postępy w nauce czytania
- Identyfikacja luk w wiedzy na podstawie wyników testów
- Przewidywanie, który uczeń może mieć trudności z nadchodzącym materiałem
- Sugestie interwencji pedagogicznych
🛠️ Wprowadzenie do narzędzi AI
ChatGPT - podstawy użytkowania
Co to jest: Chatbot oparty na modelu językowym, który może rozmawiać i pomagać w różnych zadaniach
Rejestracja:
- Idź na chat.openai.com↗
- Kliknij "Sign up"
- Podaj email lub zaloguj przez Google
- Potwierdź konto przez email
Pierwszy prompt:
Wyjaśnij pojęcie fotosynteza dla ucznia klasy 6 podstawowej.
Użyj prostego języka i ciekawych przykładów.
Claude - alternatywne narzędzie
Co to jest: Chatbot firmy Anthropic, znany z ostrożnych i przemyślanych odpowiedzi
Rejestracja:
- Idź na claude.ai↗
- Zaloguj się przez Google
- Wybierz plan (darmowy wystarczy na początek)
Pierwszy prompt:
Stwórz 5 pytań sprawdzających zrozumienie tematu "Wielkie odkrycia geograficzne"
dla uczniów klasy 7. Pytania powinny być na różnym poziomie trudności.
Porównanie narzędzi
| Aspekt | ChatGPT | Claude |
|---|---|---|
| Cena (wersja darmowa) | Ograniczenia czasowe | Więcej zapytań dziennie |
| Styl odpowiedzi | Bezpośredni, kreatywny | Ostrożny, analityczny |
| Długość kontekstu | Średnia | Bardzo długa |
| Najlepsze do | Tworzenia materiałów | Analizy i wyjaśniania |
✅ Zadania praktyczne
Zadanie 1: Analiza przypadku (15 min)
Instrukcje: Zidentyfikuj 3 konkretne sposoby wykorzystania AI w swojej szkole/przedmiocie
Szablon odpowiedzi:
-
Sposób 1: [np. tworzenie quizów]
- Jak: [konkretny opis zastosowania]
- Korzyści: [co to da uczniom/nauczycielowi]
- Potencjalne problemy: [jakie ryzyka widzisz]
-
Sposób 2: [...]
-
Sposób 3: [...]
Zadanie 2: Eksperyment z narzędziami (20 min)
Instrukcje:
- Zadaj to samo pytanie ChatGPT i Claude
- Porównaj odpowiedzi
- Oceń, które narzędzie lepiej odpowiedziało na Twoje potrzeby
Przykładowe pytanie: "Jak wytłumaczyć [wybierz pojęcie z Twojego przedmiotu] uczniom [wybierz wiek]?"
Szablon porównania:
-
ChatGPT - ocena: [1-5]
-
ChatGPT - plusy: [...]
-
ChatGPT - minusy: [...]
-
Claude - ocena: [1-5]
-
Claude - plusy: [...]
-
Claude - minusy: [...]
-
Wniosek: Które narzędzie wybiorę i dlaczego?
Zadanie 3: Dyskusja grupowa (10 min)
Pytanie: Jakie widzisz największe korzyści i zagrożenia w użyciu AI w edukacji?
Format: Burza mózgów
- 5 minut - indywidualne notatki
- 5 minut - wymiana w grupach 3-4 osobowych
🎯 Przykłady dla różnych przedmiotów
Język polski
- Prompt: "Stwórz 10 pytań do lektury 'Lalka' sprawdzających rozumienie głównych wątków"
- AI pomaga w: Tworzeniu pytań, analizie stylów pisania uczniów, generowaniu tematów wypracowań
Matematyka
- Prompt: "Wygeneruj 5 zadań tekstowych z procentów dla klasy 7, każde z innej dziedziny życia"
- AI pomaga w: Tworzeniu zadań, wyjaśnianiu pojęć, wizualizacji problemów
Historia
- Prompt: "Opisz przyczyny wybuchu II wojny światowej w formie dialogu między historykami"
- AI pomaga w: Prezentacji różnych perspektyw, tworzeniu scenariuszy, analizie źródeł
Nauki przyrodnicze
- Prompt: "Zaplanuj eksperyment pokazujący prawo zachowania energii dla uczniów klasy 8"
- AI pomaga w: Planowaniu eksperymentów, wyjaśnianiu zjawisk, tworzeniu symulacji
Język obcy
- Prompt: "Stwórz konwersację po angielsku: turysta rezerwuje hotel (poziom A2)"
- AI pomaga w: Tworzeniu dialogów, sprawdzaniu gramatyki, generowaniu ćwiczeń
🚨 Ważne ostrzeżenia na start
❌ Czego NIE robić
- Nie kopiuj odpowiedzi AI bez sprawdzenia
- Nie wpisuj prawdziwych nazwisk uczniów
- Nie ufaj w 100% faktom z AI (szczególnie daty, liczby)
- Nie zastępuj własnego myślenia odpowiedziami AI
✅ Co robić ZAWSZE
- Sprawdzaj fakty w wiarygodnych źródłach
- Dostosowuj odpowiedzi AI do swojej klasy
- Informuj uczniów o wykorzystaniu AI
- Traktuj AI jako narzędzie wspomagające, nie zastępujące
📝 Notatki do zapamiętania
Kluczowe definicje
- AI = maszyny wykonujące zadania wymagające inteligencji
- ML = uczenie się z danych bez programowania
- Deep Learning = zaawansowane sieci neuronowe
Rodzaje uczenia
- Nadzorowane = z przykładami (eseje z ocenami)
- Nienadzorowane = szukanie wzorców (style uczenia)
- Wzmacniające = przez nagrody (gry edukacyjne)
Zasady bezpieczeństwa
- Zawsze weryfikuj informacje z AI
- Nie udostępniaj danych osobowych uczniów
- Informuj o wykorzystaniu AI
- Używaj jako wsparcie, nie zamiennik
🏠 Zadanie domowe
Do następnej sesji (04.09):
-
Eksploracja narzędzi (30 min):
- Załóż konta w ChatGPT i Claude
- Przetestuj 3 różne prompty związane z Twoim przedmiotem
- Zapisz najciekawsze odpowiedzi
-
Refleksja (15 min):
- Napisz krótką notatkę: "Jak AI może pomóc w moim przedmiocie?"
- Wymień 3 konkretne zastosowania
- Zidentyfikuj 2 główne obawy
-
Przygotowanie do dyskusji:
- Przygotuj się do omówienia swoich doświadczeń
- Pomyśl o przykładach z własnej praktyki